SADAKA NASIL VERİLİR -3-‏

*Cami ve bazı sosyal hizmet veren mekanların önünde yükselen sadaka taşları ise günümüz insanına örnek teşkil edecek bir işlev görmekteydi. Bir buçuk- iki metre yüksekliğinde ve üst tarafında bir oyuk bulunan bu taşlar, mimari yapılarından çok gördükleri işlev ile hayranlık uyandıracak niteliğe sahiptiler. Vakit olarak özellikle yatsı namazı sonrasını seçerlerdi, yoksullara bir nebze faydası bulunsun isteyen insanlar. Sadaka taşlarının oyuğuna usulca bırakılan sadakaların, ihtiyacı olan tarafından sadece ihtiyacı kadar alınması bir o kadar dikkat çekiciydi. Osmanlı topraklarını 17. yüzyılda ziyaret eden Batılı bir gezgin, bir sadaka taşına bir hafta boyunca kimsenin para almak için uğramadığına şahit olup, seyahatnamesinde bundan övgüyle bahsetmişti.

*Yine bu dönemde, maddi durumu yerinde olan kimselerin, özellikle Ramazan ayında uyguladıkları bir alışkanlık mevcuttu. Özellikle yoksul mahallelerden bir esnafın dükkanına gidilir, o zamanlar zimem defteri diye adlandırılan veresiye defterinden rastgele bir veya daha fazla sayıda borçlu seçilirdi. Öncesinde ne borcu ödeyen, ne de esnaf bilirdi bu borçlunun kim olduğunu. Ve defterde yazılı olan borç son kuruşuna kadar kapatılırdı.

Süpermarketlerin yaygınlaşmasıyla zimem defterleri hemen hemen ortadan kalkmış durumda olsa da, bu uygulamanın günümüze uyarlanan versiyonları bulunabiliyor. Örneğin, belediyelerce “sosyal kart” diye adlandırılan bir uygulama, yoksul kimselerin ihtiyaçlarının, “veren el” ile karşılaşmadan anlaşmalı alışveriş yerlerinden karşılanmasına imkan

veriyor. Bu kartlar, hayırda bulunmak isteyenler tarafından yüklenen para miktarınca ihtiyaç sahiplerinin kullanımına sunuluyor.

Bunun yanı sıra, çevremizde yoksul ve dar gelirlilere yardım etmede aracılık eden vakıf, dernek vb. hayır müesseseleri yaygın olarak bulunmakta. Yardımlarımızı bu kurumlara teslim edip aradan çekildiğimizde, yalnızca bir değil, onlarca ihtiyaçlıya sadaka ve zekatlarımız ulaşabiliyor.

Sadaka, yerine göre özendirmek niyetiyle açıktan verilse de, rıza terazisine vurulduğunda büyük ölçüde değer kaybeder. Açığa çıktığında özünden bir şeyler yitirir sanki. Bir kulun şahitliği olmadan, sırf Allah’a ayan bir sadaka ise, gönüllere huzur üstüne huzur verir.

Baştan başa ihlas hedeflenebilse de keşke, alan el ile veren el hiç karşılaşamasa. Böylece zenginde gururdan, fakirde minnetten eser kalmasa.