Tosya Toplum Sağlığı Merkezinden Uyarı:
AŞIRI SICAKLARDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
Çok sıcak havalarda ve rutubetin arttığı durumlarda 37 dereceye kadarnormal olan vücut ısısı, 40-41 dereceye kadar yükselebilir. Aşırı sıcağa maruz kalan bir kişinin, beynindeki ısı ayarlama merkezinin fonksiyonu bozulur ve güneş çarpması dediğimiz sağlık sorunu ortaya çıkar. Bu nedenle insan sağlığını korumak için sıcaktan özelliklede nemli sıcak havadan korunmalıdır. Ayrıca aşırı sıcaklık sıcak krampları, sıcak bitkinliği, sıcak krampları, Güneş yanıkları, sıcak döküntüsü(isilik) ve ilerleyen dönemlerde de erken yaşlanma, Kanser, gözde Katarakt ve güneş lekeleri gibi problemlere neden olmaktadır.
Aşırı sıcaklar kalp hastalığı, hipertansiyon, dolaşım-solunum problemi gibi kronik hastalığı olan kişilerin yaşamını da ayrıca tehdit etmektedir.
Sıcak havalarda;
· -1ºC ile 26ºC arası Soğuk – Serin
· 27ºC ila 32ºC arası Sıcak: Fiziksel etkinliğe ve etkilenme süresine bağlı olarak oluşan termal stresten dolayı halsizlik, sinirlilik, dolaşım ve solunum sisteminde birçok rahatsızlık meydana gelebilir.
· 33ºC ila 41ºC arası Çok Sıcak: Fiziksel etkinliğe ve etkilenme süresine bağlı olarak kuvvetli termal stres ile birlikte ısı çarpması ısı krampları ve ısı yorgunlukları oluşabilir.
· 42ºC ila 54ºC arası Tehlikeli Sıcak: Güneş çarpması, ısı krampları veya ısı bitkinliği meydana gelebilir.
· >55ºC Tehlikeli Sıcak: Isı veya güneş çarpması tehlikesi oluşur.
Aşırı Sıcaklarda Alınması Gereken Önlemler
Aşırı sıcaklar çeşitli sağlık problemlerini de beraberinde getirmektedir. Sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak vücut ısısı artmakta ve metabolizma bu yeni duruma uyum sağlamaya çalışmaktadır. Normalde terleme ile vücut ısısı dengede tutulmaya çalışılır. Ancak aşırı sıcaklarda sadece terleyerek vücut ısısı dengede tutulamaz. Yaşlılar, bebekler ve kronik hastalığı olanlarda terleme mekanizması ile vücut ısısının dengede tutulması her zaman mümkün olmayabilir. Yine ortamdaki nem oranı yüksekse terleme suretiyle vücut ısısı yeterli düzeyde düşmeyebilir. Ayrıca şişmanlık, herhangi bir hastalığa bağlı yüksek ateş, aşırı sıvı kaybı (dehidratasyon), kalp hastalığı, ruh ve sinir hastalığı, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı ile tedavi amaçlı bazı ilaçların (tansiyon düşürücüler, idrar söktürücüler vb.) kullanımı da sıcak havalarda terlemeyi etkileyen diğer faktörlerdendir. Bu gibi durumlarda yükselen vücut ısısı beyin ve diğer hayati organlarda hasara yol açabilir.
Aşırı sıcaklardan en çok etkilenen gruplar:
· Dört yaşından küçük çocuklar,
· Yalnız yaşayan 65 yaş ve üzerindeki yaşlılar,
· Bakıma ihtiyacı olanlar,
· Hamileler,
· Aşırı kilolular,
· Açık alanda çalışanlar,
· Kronik hastalığı (şeker hastalığı, kalp-damar hastalıkları, beyin-damar hastalıkları, psikolojik hastalıklar, kronik solunum sistemi hastalıkları, karaciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları) olanlar,
· Sürekli ilaç (özellikle tansiyon düşürücü, idrar söktürücü, depresyon ve uyku ilaçları) kullanan kişiler,
· Sokak çocukları ve evsizler.
Özellikle kronik hastalığı bulunan ve yalnız yaşayan yaşlılar en çok risk taşıyan gruptur.
AŞIRI SICAKLARDAN KORUNMA TEDBİRLERİ
A.Genel Korunma
· Günün en sıcak saatlerinde (10.00-16.00) mecbur kalınmadıkça dışarı çıkılmamalıdır.
· Dışarıda bulunulduğunda açık renkli, hafif, bol ve sıkı dokunmuş kumaşlardan yapılan giysiler tercih edilmeli; geniş kenarlı ve hava delikleri olan şapka giyilmeli ve güneşin zararlı ışınlarından koruyan güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
· Dışarıda çalışması gerekenler mümkün oldukça güneş altında korunmasız kalmamaya, aşırı hareketlerden kaçınmaya, sık sık tuz içeren sulu gıdalar almaya dikkat etmelidirler.
· Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde (10.00-16.00) denize girilmemeli ve güneşlenilmemelidir. Bu saatlerin dışında denize girmek isteyenler güneşten koruyucu krem (en az 15 koruma faktörlü) kullanmalı, şapka ve gözlük gibi gerekli koruyucu önlemleri almalı ve uzun süre kesintisiz güneşlenmemelidir.
· Yoğun fizik aktivite spor yapmak için sabah ve akşam saatleri tercih edilmeli, her bir saatlik spor için en az 2-4 bardak sıvı alınmalıdır. Ağır fizik aktivitelerden kaçınılmalıdır.
· Risk altındaki yetişkinler ve yaşlılar, günde en az iki kez güneş veya sıcak çarpması yönünden izlenmelidir. Bebekler ise bu açıdan daha sık izlenmelidir.
· Bebek, çocuk, engelliler ve hayvanlar kapalı ve park etmiş araçlarda kesinlikle bırakılmamalıdır. Araçların iç ısıları, klima olsa dahi park edildikten çok kısa süre sonra yükselmektedir. Araç terk edilirken herkesin dışarı çıktığından emin olunmalıdır.
· Kapalı alanlar iyi havalandırılmalıdır.
· Güneş gören pencereler perde vb. güneşliklerle gölgelendirilmelidir.
· Vücut ısısının yükselmemesi için sık sık duş alınmalı; bunun mümkün olmadığı durumlarda ayaklar, eller, yüz ve ense soğuk suyla ıslatılmalı veya silinmelidir.
B. Beslenme ve Sıvı Alımı
· Susuzluk hissi olmasa bile her gün en az 2-2.5 litre (12-14 su bardağı) sıvı tüketilmelidir.
· Kahvaltıda az yağlı peynirler, zeytin ve taze sebzeler bulunmalı, kafein içeren içecekler yerine de süt, meyve suyu, ıhlamur ve kuşburnu gibi bitki çayları tercih edilmelidir.
· Yağlı besinlerin ve yağda kızartmaların tüketiminden kaçınılmalı; yemeklerde bitkisel sıvı yağlar kullanılmalıdır. Yemekleri pişirirken kızartma ve kavurma yerine haşlama, ızgara, kendi suyunda veya az suda pişirme gibi sağlıklı pişirme yöntemleri uygulanmalıdır.
· Vücut direncini artırmak ve vücudun yeterli miktarda vitamin ve mineral almasını sağlamak için bol miktarda sebze ve meyve tüketilmelidir.
· Terleme ile artan sıvı ve mineral kaybının önlenmesi için her zamankinden daha fazla miktarlarda sıvı alınmalıdır.
· Sıvı alımında su içmek esas olmakla beraber, su dışı sıvı alımında kahve, çay ve gazlı içecekler yerine süt, ayran ve meyve suyu gibi içecekler tercih edilmelidir. Eğer doktor tarafından sıvı alımı kısıtlanmış veya idrar söktürücü ilaç kullanılması söz konusu ise ilgili doktora başvurmak gerekir.
· Mide kramplarına neden olabileceği için çok soğuk ve buzlu içecekler tercih edilmemelidir.
· Kafein, alkol ve fazla miktarda şeker içeren içecekler vücuttan daha fazla sıvı kaybına yol açtığı için tüketilmemelidir.
Dışarıda ve açıkta satılan yiyeceklerin, tüketiminden kaçınılmalı, çabuk bozulma riski olan besinler (et, yumurta, süt, balık vb.) açıkta bekletilmemeli, besinlerin hazırlanması ve pişirilmesi aşamalarında hijyen kurallarına özen gösterilmelidir
GÜNEŞİN VE AŞIRI SICAKLARIN SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ
Güneş veya Sıcak Çarpması.
Aşırı sıcağa maruz kalma sonucu, vücut sıcaklığını düzenleyen terleme mekanizmasının bozulmasına bağlı olarak, vücut sıcaklığının düşürülememesidir. Vücut sıcaklığı 10-15 dakika içinde 40-41 °C veya üstüne çıkabilir. Acil olarak tedavi edilmez ise kalıcı hasara veya ölüme neden olabilir.
Belirtileri:
Deri kuru, kırmızı ve sıcaktır, terleme yoktur.
Bulantı kusma baş ağrısı, baş dönmesi, göz çukurlarının belirginleşmesi, görme netliğinin bozulması, şuur bulanıklığı veya kaybıdır.
İlk yardımda kişi hemen serin bir yere alınmalı, sıkı giysileri gevşetilmeli, soğuk su veya soğutucularla soğutulmaya çalışılmalı, kesinlikle sıvı içmesi için zorlanmamalı, en yakın sağlık kuruluşuna götürülmeli.
Sıcak Bitkinliği.
Uzun süre aşırı sıcağa maruz kalınması ve yeteri miktarda sıvı alınmamasına bağlı, su ve mineral kaybı sonucu meydana gelir. Daha sıklıkla yaşlılarda, yüksek tansiyonu olanlarda ve güneş altında çalışanlarda görülür. Aşırı terleme, yorgunluk, halsizlik, bayılma hissi, nabız hızlanması, ateş yükselmesi belirtileri ile kendini gösterir. Güneş çarpmasından daha hafif olup hayati tehlikesi yoktur.
İlk yardım olarak, hasta serin bir yere alınır, giysileri gevşetilir, sırt üstü yatırılarak bacakları yükseltilir, ıslak havlu ile serinletilir. Yeterli miktarda sıvı verilir. Bir saat içinde kendine gelmez ise mutlaka sağlık kuruluşuna yönlendirilir.
Sıcak Krampları.
Aşırı aktivite sonucunda terlemeye bağlı olarak, vücutta hızlı bir şekilde su ve tuz kaybı meydana gelir. Düşük tuz seviyeleri, kaslarda sıcak kramplarına neden olabilir. Genellikle karın, bacak ve kol kaslarının fiziksel aktivite sırasında ağrılı spazmları ile meydana gelir. Tıbbi tedaviye gerek yoktur. Kişinin yaptığı aktivite durdurularak serin bir yerde oturtulur. Meyve suyu veya mineralli içecek verilir. Kramp meydana geldikten sonra en az birkaç saat fiziksel aktivitede bulunmamalı, geçmez ise en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Güneş Yanıkları.
Deriye hasar vereceği için güneş yanıklarından kaçınılmalıdır. Deri kızarık, ağrılı ve aşırı derecede sıcaktır. Eğer kişide ateş, bül (su toplanması) ve şiddetli ağrı varsa veya bir yaşından küçük ise, en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Güneş yanığı olan yerler soğuk su ile silinmeli, etkilenmiş bölgelere nemlendirici tıbbi losyon sürülmelidir. Yağ, salça diş macunu, yoğurt vb. maddeler kesinlikle sürülmemeli, büller patlatılmamalıdır.
Sıcak Döküntüsü (İsilik).
Sıcak ve nemli havalarda aşırı terlemeye bağlı olarak derinin tahrişidir. Her yaşta olmakla beraber sıklıkla bebeklerde görülür. Kızarık bölgeler kuru tutulmalı, daha serin ve az nemli ortam sağlanmalıdır.
Güneşin Geç Dönem Etkileri.
Güneş ışınlarının sağlık üzerine oldukça önemli olumlu etkileri mevcuttur. Ancak uzun süre maruz kalındığında olumsuz etkiler de ortaya çıkmaktadır. Ciltte erken yaşlanma, gözde katarakt gelişimi, deri kanseri ve güneş lekelerinin ortaya çıkması bu olumsuz etkilerdendir. Zararlı güneş ışınlarını tutan ozon tabakasının seyrelmesi ile birlikte artık zararlı ışınlar dünyaya ve canlılara çok daha fazla ulaşmaktadır. Deri kanserlerinden %90’dan fazlası güneş gören bölgelerde görülmektedir. Özellikle içi dolu kabarcıklarla seyreden güneş yanıkları ve güneş ışınlarına fazlaca maruz kalma, ileriki yaşlarda kötü seyirli deri kanserlerinin gelişme riskini artırmaktadır.
Yorumlar kapalı.