– Sadaka-i Fıtır ne zaman farz kılınmıştır?
Hicretin 2.
Yılının 8.Ayında farz kılınmıştır. Zekâttan evvel farz
kılınmıştır.(İbniSa’adTabakatın da böyle demiştir.)
-Sadaka-i Fıtır teşri kılınmasının hikmeti nedir?
İbni Abbas
hadisinde açıklandığı üzere: Oruçlu için boş sözlerden, kötü sözlerden, günah
kelamlarından temizliktir. Bayram günlerinde miskin, fakir, yoksullar için bir
doyurmadır. Muhtaçlar için bir rahatlama genişliktir.
Fıtır zekâtının (sadaka) hükmü nedir?
Seleften ve
haleften cumhur (ulema)’ a göre farzdır. (Şafi,MalikiAhmed
Bin Hanbel)
Delilleri nelerdir? Farz, Vacip, Sünnet naslardaki ibareden anlaşılır.
Hadislerdeki “onları zengin kılın” ibaresinden vücüp anlaşılır demişlerdir. Bu
kelimeyi EMR manasından almışlardır.
Hanefi mezhebi ise vacip demişlerdir. Delaletin zanni olmasından
dolayıdır.
Bunun farkı nedir? Farzı inkâr eden kâfir olur. Vacibi inkâr eden kâfir
olmaz günahkâr olur.
Bazıları
dediler ki; zekâttan evvel farz idi. Daha sonra zekât farz kılınmasıyla nesh
edildi. Sünnet bir amele dönüştü diyenlerde vardır. Buna da Ahmed ve Nesa inin
Kaysb.Saidb.ubade hadisini delil getirmektedirler.
Şöyleki; ‘’Ona sadaka-i Fıtır’dan sordular oda dedi ki;
Rasülüllah onu Zekât ayeti gelmezden evvel emretti. Ne zaman zekat ayeti geldi
ondan sonra bize fıtır sadakasını ne emretti ne de yasakladı. Biz onu vermeye
yine devam ettik.”
Cumhur bu hadise iki cihetten cevap vermektedir.
1- Hadisin senedinde meçhul ravi vardır.(İbn Hacer)
Sahih bir hadisi zayıf bir hadis nesh edemez.
2- Farzı muhal sahih saysak bile nesh için delil olmaz.
Çünkü bir hükmü kaldırmak için kapsayıcı kesin bir hadis değil. Yeni bir farzın
konması başka bir farzın iskatını gerektirmez.(Mirkat3/159/160) ( Müslim
Sarhi Nevevi) NeylülEvtar 4/180)
Cumhura göre tercih edilen görüş Fıtır sadakası
bağlayıcı bir farzdır.
-Fıtır Sadakası Ne zaman Farz Olur? Ramazanın sonunda olduğuna dair
ittifak vardır. Bu vaktin sınırlanmasında ittifak etmişlerdir.
Ebu Hanife ve Malik: Bayram sabahı fecrin doğumuyla Vacip olur
demişlerdir.
1-Onların Delili: Ramazan Fıtır Sadakası için sebeptir. Oda ancak
Ramazanın sonu Bayram günü Fecrin doğmasıyla gerçekleşir.
2-Delilleri:Darakutni hadisindeki ve Beyhakinin zayıf bir isnad
ile rivayet ettikleri hadiste geçen (onları zengin kılın ) ibaresidir. (
uğnuhüm)
Bu hadiste
fitreyi bayramla ilişkilendirdi. Ramazanla değil derler.
Şafi ve Ahmed Bin Hanbele Gelince: Ramazanın son akşamı güneşin
batmasıyla vacip olur demişlerdir. Delilleri ise İbn Abbas hadisidir.
İhtilaf Sebepleri Nelerdir?
Fitre
bayrama mahsus bir ibadet midir? Yoksa Ramazan’a ait midir?
Bayram
Gecesi ve sabahı Ramazana ait olmadığından Bayrama aittir.
Bu tartışmanın faydası nedir?
Bu kişi
bayram içerisinde ölürse ya da Ramazan içerisinde ya da aynı gece doğarsa ona
Fıtır sadakası düşe mi? Sorusuna cevap bulmuş oluruz. Bu sıkıntıyı çözmek için
bu soruya cevap bulmak zorundayız. Cevabı da yukarıdaki gibidir.
Âlimler İki
hadisten hareketle iki görüşü cem etmişler Fitreyi bir kişi bayram Namazından
evvel verebileceği gibi. Ramazan içinde de verebilir. (Bayramdan sonraya
kalırsa kişi parasını ayırır ve vereceği kişiyi bilgilendirir. Daha sonra
vereceğine niyet eder.)
Fitrenin Vacip Miktarı (Zorunlu miktarı) ne kadardır?
Hanbelîler: Buğday, Arpa, Hurma, Kuru üzüm, Peynirden bunların
dışında caiz görmezler bunlar bulunmazsa bunların dışına çıkılabilir derler.
Şafi: Fıtır sadakası veren kişinin yiyeceğinin en
meşhurundan vermesi en uygun olanıdır derler.
Malikiler: Şahsın genel yiyeceğinden vermesi daha uygundur.
Hanefiler: Cinsten olabileceği gibi bedelden’de verilebilir
derler. Hanefiler burada fakirin menfaatini düşünürler.(Bu görüş bu gün için en uygun olanıdır. Bu aynı anada büyük bir
kolaylık sağlamaktadır. Dünyanın değişik coğrafyalarına gıda maddelerini
taşımak zordur.)
Ne kadar
verirler? Bir sa’dan 2036 gr az olmayacağı hususunda ittifak vardır
Kim adına verilir.( Vaciptir)? İster kadın olsun ister erkek,
İster küçük olsun ister büyük, ister hür olsun ister köle her bir fert için
vaciptir.
Fıtır
sadakası malın zekatı değil başın zekatıdır. Bu yüzden malı melali olmayan
çocuklar içinde verirler. Köle içinde verilir.
NOT: Buradan hareketle Cumhur; Kadının zekâtını Kocası
vermekle yükümlüdür dediler. Ebu Hanife bu görüşe muhalefet etti. Kadın kendi
zekâtını verir dediler.
Cumhur buna
itiraz etti.” Hadisi Şerifte bakmakla yükümlü olduklarınız…” ibaresi
geçmektedir. Dediler.
Cumhur
Müslüman olması şartını kabul ederlerken, Hanefiler Müslüman olsun Ehli kitap
olsun Hadis mutlak zikretmiştir. Vermekle yükümlüdür derler.
Küçük
çocuğun şahsına ait malı varsa velisinin onun malından zekât vermesi gerekir.
Malı yoksa veremez.
Fıtır Sadakasında havlanülhavl ve Nisap var mıdır?
Fıtır
sadakasında havlanülhavl şartı aranmaz bu konuda ittifak vardır. Cumhur nisapta
şart değildir. Çünkü hadiste “Zengin olsun Fakir olsun” der diyorlar.
Hanefiler
ise zengin olmayı şart koşmuşlardır.((Sadaka ancak zengin olan için
gereklidir)) Hadisteki zengin kavramının nisap miktarı mala malik olmakla yorumlamışlardır.
Cumhur,
Hanefilere zengin kavramı hususunda şöyle itiraz ediyorlar. Asli
ihtiyaçlarından ya da bir gün bir gecelik yiyeceği olan diye anlayarak
Hanefiler’e itiraz etmektedirler.
Bu konuda
elbette Cumhurun görüşü isabetlidir. Çünkü ALLAH (CC) Kuran-ı Kerimde
“Müminlerden o kimseler vardır ki onlar darlıkta da genişlikte de infak ederler
‘’buyurmaktadır. Burada Mümini infaka teşvik vardır. diyergamlık vardır. Burada
tercih vardır. Burada ince bir düşünce vardır.
Fıtır sadakası kime verilir?
İbni Rüşt
Müslümanların fakirlerine verileceği hususunda ittifak vardır demiştir. Bunu da
Hz. Peygamberin “onları zengin kılın” ifadesine dayandırmaktadır. Ancak ehli-
zimmînin fakirleri hususunda ihtilaf vardır. Cumhuru ulema ehli zimmetin
fakirlerine verilmeyeceğini söylerken Ebu Hanife verileceğini söylemektedir.
Fıtır sadakası kimlere verilmez?
1-İslam
düşmanı Kâfir verilmez.
2- Mürtet
(dinden dönmüş ) kâfire verilmez.
3-
Müslümanların arasına fesat salan fasıklara da verilmez. (bu maddeye dikkatle
bakmalısınız!!!)
4- Zengin
olan Müslüman’a verilmez.
5- Fakir
olup ta çalışma imkânı olan fakat çalışmayan tembel Müslüman’a da verilmez.
6- Usul ve
füruna (Anne baba dede, nine… ile oğul kız torunlar…) ve eşine de veremez.
Tercih yaparken nereden başlamalıdır.?
Önce yakın
akraba, daha sonra uzak akraba burada yoksa komşunun yakın olanı buradan da
bulamazsa uzak komşu buralarda şartları tutan fakir yok ise, hemşerilerinden
bakacaktır. Burada da bulamazsa dışarı gönderecektir.
Yorumlar kapalı.