Vücuttaki
dokulardan birine ait bir veya birkaç hücrenin normal özelliklerinin dışında
bir değişim göstermesi ve kontrolsüz çoğalması ile meydana gelen kanser, çağımızın
en önemli hastalıklarından biridir ve tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ölüm
nedenleri arasında ikinci sırada yer almaktadır. Kansere bağlı ölümlerin çoğu
bu kontrolsüz çoğalan hücre topluluklarının hayati organlarda oluşturduğu
hasarlar ve fonksiyon bozuklukları sonucu geliştiğinden, hastalığın erken
dönemde yakalanarak tedavi edilmesi hayati önem taşımaktadır. Bu amaçla çeşitli
tarama ve erken tanı yöntemleri geliştirilmiştir. Bu önemli sağlık sorununa
kamuoyunun dikkatinin çekilmesi ve toplumun kansere yönelik bilincinin
arttırılması amacıyla Nisan ayının ilk haftasında “Kanser Haftası”
başlığı altında çeşitli etkinlikler gerçekleştirilmektedir. Bu sayede kanserle
savaşa yönelik ilginin ve farkındalığın canlı tutulması amaçlanmaktadır.
Kanserin temel
tedavi yöntemleri arasında cerrahi tedavi, kemoterapi, radyasyon tedavisi ve
hormonoterapi gelmektedir. Son yıllarda geliştirilen ve kanserli hücrelerin
moleküler özellikleri belirlenerek kişiye özgü tedavi imkanı sağlayan hedefli
tedaviler ve akıllı moleküller ise hastalığın doğal seyrini tamamen
değiştirmiştir. Güncel tedavilerin her geçen gün artması ile kanseri
hipertansiyon veya diabet gibi kronik bir hastalık durumuna getirme çabaları
sonuç vermeye başlamıştır. Ancak tüm bu gelişmelere karşın kanser halen ölümcül
bir hastalık olarak ölüm nedenleri arasında ilk sıralarda yer almaya devam
etmektedir.
Bu noktada
kanserin tedavisinden daha önemli bir noktaya dikkat çekmek önemlidir; bu da
kanserden korunma ve erken teşhistir. Sigara,
dengesiz beslenme, obezite ve kontrolsüz olarak güneş ışınlarına maruziyetkansere
neden olan faktörlerin %90′ ını oluşturmaktadır. Bu nedenle sigara içilmemesi,
eğer içiliyorsa derhal bırakılması, doğal ve dengeli beslenmenin tercih
edilmesi, fazla kiloların verilmesi ve düzenli egzersiz yapılması, güneş
ışığından optimal yararlanılması ve aşırıya kaçılmaması kanserden korunmada
alınacak temel önlemlerdir.
En az
‘kanserden korunma’ kadar önemli olan bir diğer kavram ‘erken tanı’dır.
Toplumdaki alışılagelmiş kanaatin tersine erken teşhis konduğu takdirde kanser
bütünüyle tedavi edilebilir bir hastalıktır. Birkaç istisna dışında hemen hemen
bütün kanser türlerinde hastalığın erken dönemde yakalanması yarar
sağlamaktadır. Günümüzde tanı yöntemlerindeki gelişmelerin artması bir çok
kanser türünün daha erken evredeyken yakalamanmasına olanak tanımaktadır. Bu
amaçla en sık görülen kanser türleri olan meme, serviks (rahim ağzı), prostat,
cilt ve kolon-rektum (barsak) kanserlerine yönelik tarama programları uzun
yıllardır ülkemizde ve dünyada kullanılmaktadır. Yılda bir kez yaptırılacak çok
basit ve ekonomik tetkikler olan olanmammografi, smear testi ve PSA testi ile
sırasıyla meme, serviks ve prostat kanserinin erken tanısı ve kesin tedavisi
mümkündür. Yine hem kadınlarda hem erkeklerde periyodik olarak uygulanacak
dışkıda gizli kan testi ve endoskopik inceleme (kolonoskopi) kolon-rektum
kanserinin, düzenli dermatolojik muayene ise cilt kanserinin erken tanısına
olanak sağlamaktadır.
Kanserden
korunmak kanser tedavisinden her zaman daha kolay ve daha ucuzdur. Kanserle
ilgili bildiklerimizin artması ve erken tanı-tedavi yöntemlerinin
geliştirilmesi ile artık kanserle mücadelede daha güçlüyüz. Bu yüzden diyoruz
ki: Kanser önlenebilir bir hastalıktır! Erken teşhis hayat kurtarıcıdır! Dr. Murat KARAKAŞ Toplum
Sağlığı Merkezi Sorumlu Tabibi
Yorumlar kapalı.